26- §. ALGEBRAIK KASRLARNI QO‘SHISH VA AYIRISH

Bir xil maxrajli kasrlarni qo‘shish va ayirish qoidasini bunday yozish mumkin:

1- ma s a l a . , va kasrlarni qo‘shing.

++.

2- ma s a l a . va kasrlarning ayirmasini toping.

.

Har xil maxrajli kasrlarni qo‘shish va ayirish uchun bu kasrlarni umumiy maxrajga keltirish va bir xil maxrajli kasrlarni qo‘shish yoki ayirish qoidasidan foydalanish kerak.

3- ma s a l a . , va kasrlarni qo‘shing.

Berilgan kasrlarning umumiy maxraji 6ab ko‘paytma bo‘ladi. Demak,

.

4- ma s a l a . va kasrlarning ayirmasini toping.

.

5- ma s a l a . va kasrlarni qo‘shing.

Kasrlarning maxrajlarida turgan ko‘pxadlarni ko‘paytuvchilarga ajratamiz:

x²–x=x(x–1), x²–1=(x–1)(x+1).

Kasrlarning umumiy maxraji x(x–1)(x+1) ko‘paytma bo‘ladi.

Kasrlarni umumiy maxrajga keltirib, topamiz:

.

Turli maxrajli kasrlarni qo‘shish va ayirishni ushbu tartibda bajarish mumkin:

1) kasrlarning umumiy maxraji topiladi;

2) kasrlarni umumiy maxrajga keltiriladi;

3) hosil bo‘lgan kasrlarni qo‘shiladi;

4) mumkin bo‘lsa, natijani soddalashtiriladi.

6- ma s a l a . ifodaning son qiymatini a=0,5 bo‘lganda hisoblang.

Berilgan ifodani quyidagicha almashtirish mumkin:

Demak, izlanayotgan son qiymat: .