Al-Xorazmiy
Al-Xorazmiy Abu Abdullo Muhammad ibn Muso (780–850) – buyuk matematik, astronom, geograf. Al-Xorazmiy o‘z davrida fanning mashaqqatli yo‘llaridan yurib, ilg‘or ijtimoiy, falsafiy tafakkurga keng yo‘l ochib, matematikaga doir o‘lmas kashfiyotlar yaratdi. Uning yozgan
asarlaridan
bizgacha
o‘ntasi yetib kelgan. Shulardan
ikkitasi
algebra va
arifmetikaga
bag‘ishlangan bo‘lib, fan
tarixida
muhim
rol
o‘ynagan.
Xorazmiyning XII asrda lotin tiliga tarjima qilingan
“Arifmetika” (“Kitob filhisob
al hind”) asari yevropaliklarni hind raqamlari, pozitsion o‘nlik
sanoq
sistemasi
bilan
tanishtirdi
va
uning
boshqa
sanoq
sistemalariga
nisbatan
afzilligini
ko‘rsatdi. Butun va
kasr
sonlar
ustida
amallar
bajarish
va
kvadrat
ildiz
chiqarish
usulini
keltirdi. “Kitob al-jabr va almuqobala” asarida matematik bilimlarga
tayanib
algebraic metod yordamida
xo‘jalik, maishiy, huquqiy va savdo sohalariga
doir
masalalarni
birinchi
va
ikkinchi
darajali
tenglamalar
yordamida
yechish
usullarini
ritorik
tarzda
bayon
qildi. Unda hayotiy
masalalarni
geometric va
algebraic usullarda
yechish
va
algebraik
amallarni
bajarish
tartibi
tahlil
qilingan. Xorazmiy matematikaga
abstraktlik
tushunchasini
kiritib, undan amalda keng foydalandi. Induktiv
yo‘l bilan masalani umumiy yechimini
va
undan
foydalanib, masalalarni
xususiy
hollarda
yechilishini
ko‘rsatdi. Ikkinchi darajali
tenglamalarni
yechishni
Yevklid
singari
geometrik
usulda
bayon
qildi. x2+a=bx ko‘rinishdagi
tenglamalarning
ikkita
yechimi
borligini
ko‘rsatdi. Algebra kitobida 
qiymatini 
, 3,1416 va ba’zan
sonlari
bilan
ifodaladi.
Al-Xorazmiy
ijodi
rang-barangdir. U matematikadan
tashqari “Usturlob” (astronomic asbob), “Quyosh soati”, “Tarix haqida”, “Musiqa haqida” kabi asarlar yozdi. Olimlarning
kashfiyotlari
asrlar
osha
fanning yangi-yangi sohalari
bilan
hamohang
bo‘lib, ularning rivojlanishiga ko‘maklashib
bordi.